Dil ve Edebiyat (173. Sayı)
VAKTE NOT DÜŞÜRMEK
Üzeyir İlbak
Türkiye zor zamanlardan geçiyor. Salgın, dünya ekonomisinin
maruz kaldığı sorunlar, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın
sebep olduğu istikrarsızlık, Birinci Dünya paylaşım
savaşından bir asır sonra dünyayı yeniden tanzim etme
girişimleri, iklim krizi, kuraklık … önemli kırılmalara, kopuşlara,
sebep oldu. Kimi akl-ı evvel söz cambazı muhteris: “bütün dünya
aynı sorunlarla yüzleşti” diyebilir.
Dünyanın maruz kaldığı felaketlere ek olarak Türkiye,
daha büyük ve farklı pek çok felaketle yüzleşmek zorunda kaldı.
2020 Elâzığ depremi Elâzığ ve Malatya’da; Ege Denizi Depremi
de İzmir’de yıkımlara sebep oldu ve can kayıpları yaşandı.
2023 Maraş merkezli deprem Almanya büyüklüğünde bir coğrafi
alanı etkiledi ve on bir ilimizde hayat durdu. Elli binden
fazla can kaybı yaşandı. Son yıllarda düzensiz aşırı yağışların
sebep olduğu sel ve heyelanlarla yüzleşti, Türkiye. Dolu, sel, su
baskınları ve heyelanlarla mücadele etti.
Maraş merkezli depremlerin ardından cumhuriyetin ikinci
asrının paradigmasına/ modellemesine karar verecek irade
için sandık başına gidilecek ve irade beyanında bulunulacak.
Bu sorumluluk “soğan fiyatı edebiyatına” indirgenemeyecek
kadar büyük ve önemlidir; mevsimlik bir garnitürün asırlık kararın
belirleyicisi olmasına izin verilemez.
İnsanımız akl-ı selim ve kalb-i selim ile “aidiyetler için,
nesillerin yeniden inşası için, ülke savunması için, münhasır
ekonomik bölgeler için…” feraseti hususunda şüpheye yer bırakmayacak
kıymette irade beyanı olarak rey kullanacaktır.
II.
Bu yıl Halk şiirinin büyük temsilcisi Âşık Veysel’in vefatının
ellinci yılı. 2022 yılı Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat
Büyük Ödülü "Vefa" kategorisinde sanatçıya verildi ve 2023 yılında
Veysel’in Türkiye’de ve dünya kültür-sanat çevrelerinde anılması,
yeniden gündeme getirilmesi için Cumhurbaşkanlığı Genelgesi
ile 2023 yılı "Âşık Veysel Yılı" ilan edildi. Bu yıl kimilerine göre miadını
doldurmuş kadim halk şiiri geleneği üzerinden Veysel Şatıroğlu yeniden
yazılacak ve konuşulacak. “Uzun İnce Bir Yoldayım, Kara Toprak,
Güzelliğin On Par’ Etmez, Dostlar Beni Hatırlasın, Beni Hor Görme
Kardeşim, Ala Gözlü Benli Dilber, Havalanma Telli Turnam, Türküz
Türkü Çığırırız” etrafında sazın tellerine dokunulup düşünülecek: tefekkür,
gam, hüzün, neşe, özlem, hasret, vatan, duygudaşlık, ölüm,
aşk... gönül telinde karşılık bulacak.
Modern yaşama biçimi, teknoloji ve yeni hayat tarzı halk şairini
besleyen kaynakları sınırlı hâle getirmiş ve zamanla zayıflatmıştır.
Hala bu damarı besleyenler şehirlerin periferilerinde ve Anadolu kırsalında
yaşıyorlar.
Belki bu şiirin yeni bir biçim ve özle farklı alanlarda yeniden
canlandırılmasına imkân temin edecektir. Belki yeniden türkü formunda
ezgilere kaynaklık edecek sözlerle çoğalacak ve görünecektir.
Şimdiye kadar sazın telinden gönül teline bir yolculuk yaşandı ve yaşatıldı.
Tarih boyunca sözlü kültürü besleyen ve Orta Asya steplerinden
Horasan Abdalları aracılığı ile Anadolu bozkırlarına taşınan ve
göçünü Balkanlarda ikamete dönüştüren halk şiiri geleneği ihsan, isyan
ve sıla hasretinden beslenir.
Aşık Veysel Yılı’nda Dil ve Edebiyat dergisi bir “Aşık Veysel Özel
Sayısı” yapmak üzere mesele ile ilgi olan kalem erbabından yazı, hatıra
ve belge beklemektedir. Kasım 2023 ortalarına kadar gönderilecek
her metin değerlendirilecek ve müellifi ile iletişime geçilecektir.
…
Nisan sayımızda yazarlarımızdan Esra Kahya’nın hikayesi teknik
bir hata sonucu eksik basıldığından yeniden yayımlanmasına karar
verildi. Yazarımızdan özür dileriz.
Ülkenin geleceğini düşünen her bir ferdin mesuliyet şuuruyla
kullanacağı rey, büyük ideallerin gerçekleşmesine ve asırlarca yaşanacak
müreffeh ülkenin huzur ikliminde yetişecek nesillerin daha
güçlü idealler için iradesine sahip kararlı kadroların devamı kararı
olsun.
Ülkesinin geleceği için aklını midesine indirgemeyen insan! Selam
sana.