Olağan Hikaye (3. Sayı)
Bir Gevşeklik Sloganı: “Tam Ciddi Olucam...!”
“ 20. yüzyılı özetleyen kelime nedir? ” sorusuna verilebilecek en
iyi cevap herhalde “ağlamak” olurdu. Evlere kahvelere, otobüs
camlarına kadar her yerde sergilenen ağlayan çocuk tablosu
öyle sanıyorum ki geçen çağın özetidir. Daha fazla ağlayan,
en iyi ağlayan, en çok rağbet gören oldu bu yüzyılda. Sırf
ağlamayı ve ağlatmayı merkezine alan televizyon programları
ilgiyle izlendi. İleride ne olur bilinmez ama 21. yüzyılın ilk
çeyreğinin sonuna yaklaştığımız şu zamanlarda alaycılığın
(sarkazm) yükselişte olduğunu gözlemleyebiliyoruz. 21. yüzyıl,
kahkahanın çağı mı olacak henüz karar vermek için erken olsa
da sırf gül(dür)meye dönük tiktok gibi bazı uygulamalardan
yola çıkarak “ kahkaha ” veya “alaycılık ” daha şimdiden çağı
özetleyen kelime olmaya aday diyebiliriz.
Sosyal medyada da kamusal alanda da arka planda kıskıs bir
gülme sesi yükseliyor içinden geçtiğimiz zamanlarda. Salgının
başladığı günlerde binlerce insan ölürken dans ederek tabut
taşıyanların videolarına kahkahalarla güldüğümüz günler daha
çok taze. 20. yüzyılın “Tek yol...” gibi sloganlarının yerini her
duruma uyarlanabilen “Tam ciddi olucam bir gülme geliyor.”
gibi sloganlar almış durumda. Ciddi bir şey söyleyecekken
başaramadığını sözün sonunu anlamsız harflerle doldurarak
göstermeye çalışan sosyal medya diline varana kadar lakaytlığa
dair pek çok tutum yıkıcı etkisini gösteriyor.
Sosyal medya dilinden hayata sirayet eden güya ironik tavır,
bir probleme dönüşmüş, ciddi olan her şeyi hafife alan bir
dilin ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Bu alaycılık, sosyal
medya fenomenleri üzerinden kültürde, edebiyatta, siyasette
ve dahi hayatın muhtelif alanlarında iktidar imkânını test
ediyor. Eğer ki kahkaha zaferini ilan ederse ağlayacak halimize
güleceğimiz günler yakındır.
Hayat ile edebiyatın yönünün ne olacağını kestirebilmek,
hikâyemize katkı sunabilmek maksadıyla iki sayı sürecek
ironi dosyamızın bu bölümünde “yeni samimiyet” kavramına
eğildik, meselenin bizce olanına katkı sunacak bir yön
bulmaya çalıştık. Önümüzdeki sayıda kavrama yeni bakışlar
getirmeye devam edeceğiz.
İroninin ciddi bir eylem olduğunu, ideolojik ve kültürel arka
planları bulunduğunu biliyoruz. İroniyi oyun gibi görmekte
bir sakınca yok; ancak oyunu oyundan ibaret sanmak, oyuna
gelmek olabilir.