ŞAİR NEDİM
30/10/2023"Bu şehr-i Sitanbul ki bi misl ü behâdır
Bir sengine yek pâre Acem mülkü fedâdır”
Bu İstanbul şehri ki, paha biçilmez ona
Tüm İran mülkü feda olsun tek bir taşına
Mahallileşme akımının 18. asırdaki en büyük temsilcisi, lirik şair Nedim’i, vefatının sene-i devriyesinde rahmet ve saygıyla anıyoruz.
ŞAİR NEDİM (-1730)
İstanbul’da muhtemelen 1681 yılında doğdu. Adı Ahmed’dir. Babası, Sultan İbrahim devri kazaskerlerinden Merzifonlu Mustafa Muslihüddin Efendi’nin oğlu Kadı Mehmed Efendi, annesi, İstanbul’un fethinden itibaren devlet hizmetinde bulunan Karaçelebizâdeler ailesinden Sâliha Hatun’dur. Aile çevresinde iyi bir eğitim gördü. Dönemin klasik ilimleri yanında Arapça ve Farsça öğrendi. Tahsilini tamamladıktan sonra Şeyhülislâm Ebezâde Abdullah Efendi’nin de bulunduğu bir heyet tarafından yapılan imtihanda hariç medresesi müderrisliğini elde etti. III. Ahmed döneminin (1703-1730) başlarında şiirleriyle tanınmaya başladı. Sonraki yıllarda bazı devlet adamlarının yakın çevresine girdi, kendilerine kasideler sunarak dostluklarını kazandı. Özellikle Lale Devri’nin ünlü veziri Nevşehirli Damad İbrâhim Paşa’nın hemen her faaliyeti için devrin diğer şairleri gibi kıta ve kasideler yazdı; paşa da kendisini daima gözetip kolladı. Kütüphanesinin hafız-ı kütüblüğünü yaptığı İbrahim Paşa tarafından kurulan tercüme heyetlerinde görev aldı. 1726’da hariç medresesi müderrisliğinden Mahmud Paşa Mahkemesi naibliğine getirildi. 1727’de Molla Kırımî Medresesi’nde, 1728’de Nişancı Paşa-yı Atîk Medresesi’nde görev yaptı. Bir yıl sonra Sahn-ı Seman medreseleri müderrisliğine yükseldi. Lale Devri’yle birlikte sonunu hazırlayan Patrona Halil İsyanı patlak verdiğinde Sekban Ali Paşa Medresesi’nde müderristi. Nedim’in ölüm sebebi hakkında değişik rivayetler vardır. Kaynaklarda şairin, Patrona Halil İsyanı’nı takip eden günlerde “illet-i vehime”den veya içkiye düşkünlüğü ve afyon kullanması yüzünden titreme hastalığından öldüğüne dair bilgiler yer alır. Müstakimzâde Süleyman Sâdeddin ise ihtilal esnasında korkudan evinin damına çıktığını ve oradan düşerek öldüğünü söyler. Herhalde isyan sırasında yaşadığı ruh hali onu ölüme götürmüştür. Kabri Üsküdar Karacaahmet Mezarlığı’nın Miskinler Tekkesi kısmındadır.
Eserleri: Divan, Sahâifü’l-ahbâr (Mütercim), Aynî Tarihi (Mütercim).
Kaynak: TDV İslâm Ansiklopedisi
