YAZIM KILAVUZU İLE İLGİLİ TESPİT VE ÖNERİLER
22/12/2023Yazım Kılavuzu’ndaki Kurallara Dair Tespit ve Öneriler Ortaya Koyan Çalışma TDED Yayınları Arasından Çıktı
Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği (TDED) Genel Başkanı Ekrem Erdem’in önerisiyle Cumhuriyet Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Kadir Yılmaz tarafından hazırlanan ve TDED Yayınları arasından çıkan “Yazım Kılavuzu ile İlgili Tespit ve Öneriler” başlıklı çalışmanın, Düzce’de gerçekleşen TDED 8. İstişare ve Değerlendirme Toplantısı’nda takdimi ve müzakeresi yapıldı.
Genel Başkan Ekrem Erdem ile Dr. Kadir Yılmaz’ın konuşmacı olduğu programa Düzce Belediye Başkanı Faruk Özlü, Düzce İl Millî Eğitim Müdürü Emrullah Aydın, Düzce Müftüsü Osman Aydın, Düzce Üniversitesi Rektörü Prof.Dr. Nedim Sözbir, TDED Genel Merkez ve Şube Yöneticileri katıldı.
Konuşmasında dil meselesinin Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği’nin temel meselesi olduğuna dikkat çeken TDED Genel Başkanı Ekrem Erdem, “Yazım kılavuzlarındaki sorunlu noktaları öne çıkarmak ve çözüme kavuşturmak amacıyla Dr. Kadir Yılmaz’ın ‘Yazım Kılavuzlar ile İlgili Tespit ve Öneriler’ başlıklı çalışmasını kitaplaştırdık.” dedi. Yazım kılavuzundaki kuralların bir kısmının kafa karıştırıcı ve öğrenmeyi zorlaştırıcı olduğunu vurgulayan, bundan hareketle hazırlanan kitabının içeriği hakkında bilgilendirmede bulunan Ekrem Erdem, “İmlamız Türkçenin yapısını anlamaya ve doğru kullanmaya imkân vermiyor, hatta mevcut alfabemiz Türkçeyi karşılamaya yetmiyor.” dedi. İmla ile ilgili sorunlu yönleri ortaya koyan çalışmalar konusuna akademisyenlerin sıcak bakmadığını ifade eden Erdem, böyle bir sorumluluğu üstlendiği için Dr. Kadir Yılmaz’a teşekkür etti.
BU ÇALIŞMA TASFİYECİLİĞE KARŞI BİR BAŞLANGIÇ
“Yazım Kılavuzlar ile İlgili Tespit ve Öneriler” kitabının yazarı Dr. Kadir Yılmaz, bu çalışmanın yeni bir imla kılavuzu ihtiyacından doğduğunu ifade etti ve sözlerini şöyle sürdürdü:
“Güçlü bir medeniyet inşası gibi bir hedefimiz var ve bunun temeli dildir. Bir medeniyet dili olan Türkçemiz uzun süredir zor durumda. Büyüklerimiz ‘Kem âlât ile kemâlât olmaz’ demiştir. Dilimiz artık ‘Kem âlât’ durumundadır. İmla dilin kanunu, âdeta besmelesidir. Buna bir düzen getirme işi anayasanın 134. maddesi gereğince Türk Dil Kurumuna verilmiştir. Kuruma muhalif olarak kılavuz ortaya koyan kurumlar mevcut. Fakat Anayasa’nın ortaya koyduğu bir zorunluluk olduğundan alternatif bir kılavuz hazırlamayı uygun bulmadık. Çalışmamızın özü ise tespit ve tekliflerde bulunmaktır. Tasfiyeciliğin yol açtığı bu karmaşa Cumhuriyet döneminde Dil Devrimi ile başlamıştır ve günümüze kadar devam etmiştir. Bu sürece son vermek amacıyla ortaya koyduğumuz tespit ve önerileri bu durumu değiştirmek adına bir başlangıç olarak kabul ediyoruz."
Kelimelerin değiştirilerek yerine “Resmi İkameli Türkçe”nin getirilmesiyle imlanın kasıtlı olarak bozulduğunu ifade eden Yılmaz, yayımlanan çok sayıda imla kılavuzuyla orta yolu tutturmak amaçlandığını, bu “orta yol” meselesinin dilimizin imlasını bir çıkmaza sürüklediğini belirtti.
NEDEN YENİ BİR İMLA KILAVUZU?
En güncel hâli 2012’de yayımlanan “Yazım Kılavuzu”nda önemli ifade hatalarına rastlandığına dikkat çeken Dr. Kadir Yılmaz, bu hatalara dair örnekler sıralayarak bu hatalar sebebiyle dahi olsa mevcut yazım kılavuzunun silkelenmesi gerektiğini belirtti. “Bu örnekler bize yazım kılavuzunun bilimsel bir dille hazırlanmadığını gösterir.” diyen Yılmaz, “Yazım Kılavuzu”nun amacına layıkıyla hizmet edemediğini kaydetti. “Yazım Kılavuzu”ndaki imla kurallarıyla “Türkçe Sözlük”teki kuralların örtüşmesi gerektiğini ifade etti ve şunları söyledi:
“Bugüne kadar kurum bundan asla taviz vermedi. ‘Türkçe Sözlük’le birlikte güncellenmiş ‘Yazım Kılavuzu’nun da baskıya verildiğini öğrendiğimiz hâlde, çalışmamızın Ekrem Erdem tarafından Türk Dil Kurumuna sunulmasıyla birlikte bir istisna olarak kurum ‘Yazım Kılavuzu’nu baskıdan çekti. Bu çalışma kuruma ‘Yazım Kılavuzu’nun açıklarını ve basılamayacak durumda olduğunu gösterdi. Biran evvel yazım kılavuzunun basılması gerektiğini biliyoruz; ancak ‘Türkçe Sözlük’le ‘Yazım Kılavuzu’nda birbiriyle örtüşmeyen 20 civarında kelime olması, kılavuzun sorgulanabilir olduğunu ortaya koyuyor.”
Genel Başkan Ekrem Erdem’in “Yazım Kılavuzu ile İlgili Tespit ve Öneriler” çalışmasına öncülük ettiğini vurgulayan Dr. Kadir Yılmaz, çalışma baskıya hazırlanırken Ekrem Erdem başkanlığında TDED Yayın Kuruluyla müzakere edildiğini ve son şeklini bulduğunu belirtti. Çalışmanın kılavuzdaki üç kural başlığındaki sorunlara eğildiğini anlatan Yılmaz bunların “Yabancı Kelimelerin İmlası”, “Düzeltme İşareti”, “Birleşik Kelimelerin İmlası” olarak belirlendiğini, bu başlıklara dair kuralların dilde içinden çıkılmaz sorunlara sebep olduğunu kaydetti.
YANLIŞ İMLA YANLIŞ TELAFFUZA SEBEP OLUYOR
“Yazım Kılavuzu’nu değiştirme teklifinde bulunduğumuz bu metni, birçok kuralı tasvip etmesek de kılavuza uyarak hazırladık. Çünkü mevcut yazılı kurallar bunlardır” diyen Dr. Kadir Yılmaz, Batılı bilim insanları tarafından dahi bir medeniyet dili olarak kabul gören Osmanlı Türkçesinin bugün ölü dil olarak kabul edildiğine dikkat çekerek bugünkü nesiller olarak Osmanlı Türkçesini anlayamadığımızı, bu durumun köklerimizle ve Türk-İslam coğrafyasıyla bağımızı kopardığına dikkat çekti ve şunları söyledi:
“Yazı dili kültür başkentinin diline göre belirlenir. Bugün kabul gören Türkçe İstanbul Türkçesi olduğundan kültür başkenti olması hasebiyle İstanbul Türkçesi yazıya yansımaktadır. Türkçe yazıldığı gibi söylenen söylendiği gibi yazılan bir dildir ama kural gereği uzun ünlüler için işaret kullanmadığımızdan birçok kelimenin yanlış telaffuzunun önüne geçemiyoruz. Bu imlamızın eksikliği sebebiyle ortaya çıkan bir durumdur.”
